برزخ مجرمان (قرآن)

---

از ديدگاه قرآن و روایات، برزخ و قبر يک چيز است که گاهي از آن به عالم قبر و گاهي از آن به عالم برزخ ياد مي شود. برخی آیات قرآن، به مسأله مجرمان در برزخ پرداخته و اوضاع آنان در برزخ و قیامت را به تصویر کشیده است.

۱ - مقدار توقف در برزخ

---

۱.۱ - پندار مجرمان

پندار زیرکان و عاقلان مجرم، نسبت به توقف و حیات یک روزه خود در عالم برزخ:
یوم ینفخ فی الصور ونحشر المجرمین یومـئذ زرقا• نحن اعلم بما یقولون اذ یقول امثلهم طریقة ان لبثتم الا یوما. «همان روزی که در «صور» دمیده می‌شود؛ و مجرمان را با بدنهای کبود، در آن روز جمع می‌کنیم! • ... ما به آنچه آنها می‌گویند آگاهتریم، هنگامی که نیکوروش‌ترین آنها می‌گوید: «شما تنها یک روز درنگ کردید!».
مقصود از «ان لبثتم...» طبق یک احتمال توقف در عالم قبر است.

۱.۲ - گفتگوی مجرمان

گفتگوی زمزمه گونه مجرمان در قیامت، درباره مدت توقف خود در عالم برزخ:
یوم ینفخ فی الصور ونحشرالمجرمین یومـئذ زرقا• یتخـفتون بینهم ان لبثتم الا عشرا. «همان روزی که در «صور» دمیده می‌شود؛ و مجرمان را با بدنهای کبود، در آن روز جمع می‌کنیم! • آنها آهسته با هم گفتگو می‌کنند؛ (بعضی می‌گویند:) شما فقط ده (شبانه روز در عالم برزخ) توقف کردید! (و نمی‌دانند چقدر طولانی بوده است!)».
«خفت» به معنای پنهان کردن گفتار است و «یتخافتون» (که مشتق از آن است) یعنی زمزمه‌ای و آهسته صحبت می‌کنند.

۱.۳ - ناآگاهی مجرمان

ناآگاهی مجرمان، درباره مدت توقف خود در عالم برزخ:
ویوم تقوم الساعة یقسم المجرمون ما لبثوا غیر ساعة کذلک کانوا یؤفکون• وقال الذین اوتوا العلم والایمـن لقد لبثتم فی کتـب الله الی یوم البعث فهـذا یوم البعث ولـکنکم کنتم لاتعلمون. «و روزی که قیامت برپا شود، مجرمان سوگند یاد می‌کنند که جز ساعتی (در عالم برزخ) درنگ نکردند! اینچنین از درک حقیقت بازگردانده می‌شوند.• ولی کسانی که علم و ایمان به آنان داده شده می‌گویند: «شما بفرمان خدا تا روز قیامت (در عالم برزخ) درنگ کردید، و اکنون روز رستاخیز است، اما شما نمی‌دانستید».
مقصود از «لبثوا» می‌تواند توقف در عالم برزخ و قبر باشد.

۱.۴ - آگاهی خدا از گفتار مجرمان

آگاهی خداوند از گفتار مجرمان، درباره زمان ماندن در برزخ:
یوم ینفخ فی الصور ونحشرالمجرمین یومـئذ زرقا• یتخـفتون بینهم ان لبثتم الا عشرا• نحن اعلم بما یقولون اذ یقول امثلهم طریقة ان لبثتم الا یوما. «همان روزی که در «صور» دمیده می‌شود؛ و مجرمان را با بدنهای کبود، در آن روز جمع می‌کنیم! • آنها آهسته با هم گفتگو می‌کنند؛ (بعضی می‌گویند: ) شما فقط ده (شبانه روز در عالم برزخ) توقف کردید! (و نمی‌دانند چقدر طولانی بوده است!)• ما به آنچه آنها می‌گویند آگاهتریم، هنگامی که نیکوروش‌ترین آنها می‌گوید: «شما تنها یک روز درنگ کردید».

۱.۵ - سوگند مجرمان در قیامت

سوگند مجرمان در قیامت، برای اثبات مکث کوتاه خود در عالم برزخ و رد آن از سوی علمای با ایمان:
ویوم تقوم الساعة یقسم المجرمون ما لبثوا غیر ساعة کذلک کانوا یؤفکون• وقال الذین اوتوا العلم والایمـن لقد لبثتم فی کتـب الله الی یوم البعث فهـذا یوم البعث ولـکنکم کنتم لاتعلمون. «و روزی که قیامت برپا شود، مجرمان سوگند یاد می‌کنند که جز ساعتی (در عالم برزخ) درنگ نکردند! اینچنین از درک حقیقت بازگردانده می‌شوند.• ولی کسانی که علم و ایمان به آنان داده شده می‌گویند: «شما به فرمان خدا تا روز قیامت (در عالم برزخ) درنگ کردید، و اکنون روز رستاخیز است، اما شما نمی‌دانستید».

۲ - دیدار مجرمان از فرشتگان

---

دیدار مجرمان از فرشتگان، به هنگام مرگ و در برزخ:
یوم یرون الملـئکة لا بشری یومـئذ للمجرمین ویقولون حجرا محجورا. «(آنها به آرزوی خود می‌رسند،) اما روزی که فرشتگان را می‌بینند، روز بشارت برای مجرمان نخواهد بود (بلکه روز مجازات و کیفر آنان است)! و می‌گویند: «ما را امان دهید، ما را معاف دارید! » (اما سودی ندارد!)».
برخی مفسران گفته‌اند: مقصود از «یوم یرون الملائکة...» روز مرگ و عالم برزخ است.

۳ - اخبار ملائکه به مجرمان

---

اخبار ملائکه به مجرمان در برزخ، نسبت به محرومیت آنان از رحمت الهی:
یوم یرون الملـئکة لا بشری یومـئذ للمجرمین ویقولون حجرا محجورا. «(آنها به آرزوی خود می‌رسند،) اما روزی که فرشتگان را می‌بینند، روز بشارت برای مجرمان نخواهد بود (بلکه روز مجازات و کیفر آنان است)! و می‌گویند: «ما را امان دهید، ما را معاف دارید! » (اما سودی ندارد!) ».

۴ - حبط اعمال مجرمان

---

ظهور حبط و بی ارزشی اعمال مجرمان در برزخ:
یوم یرون الملـئکة لا بشری یومـئذ للمجرمین ویقولون حجرا محجورا• وقدمنا الی ما عملوا من عمل فجعلنـه هباء منثورا. «(آنها به آرزوی خود می‌رسند،) اما روزی که فرشتگان را می‌بینند، روز بشارت برای مجرمان نخواهد بود (بلکه روز مجازات و کیفر آنان است)! و می‌گویند: «ما را امان دهید، ما را معاف دارید! » (اما سودی ندارد!) • و ما به سراغ اعمالی که انجام داده‌اند می‌رویم، و همه را همچون ذرات غبار پراکنده در هوا قرار می‌دهیم!».

۵ - پانویس

---